صوم در قرآن

در تفسیر نمونه، ذیل آیۀ 183سورۀ بقره چنین آمده است:

«همانطور که از قرآن استفاده می­شود، روزه در ردیف عبادات دیگر، در ادیان بزرگ الهی بوده؛ چنانکه در آیۀ فوق می­خوانیم روزه بر شما واجب است ، چنانکه بر امتهای پیشین نیز لازم و واجب بوده و این به خاطر آن است که با روزه سلاح تقوا را بدست آورید.از نظر اینکه روزه داشتن برای افراد مشکل می­نماید، خداوند از یک طرف با خطاب یا ایَّها الَّذینَ امَنُوا(ای مؤ منان) و از طر ف دیگر با توجه دادن به این که تنها روزه اختصاص به شما ندارد، بلکه بر پیشینیان نیز لازم بوده است، مسلمانان را آمادۀ انجام آن ساخته است. »

از امام صادق(علیه السّلام) نقل شده است که می­فرمایند:

«لَذَّة مَا فی النَّداءِ أَزالَت تَعبَ العِبادَةِ وَ العِناءِ ⁽¹⁾ لذت خطاب یا ایَّها الَّذینَ امَنُوا، سختی و مشقت عبادت را از بین می­برد.»

روزه در امتهای پیشین

از تورات و انجیل موجود برمی­آید که روزه در میان یهود و نصاری نیز بوده است و اقوام و ملل دیگر هنگام مواجه شدن با غم و اندوه، روزه می­گرفتند؛ چنانکه در قاموس کتاب مقدس آمده است: روزه کاملاً در تمام اوقات در میان هر طایفه و هر ملت و مذهب در موقع درد و اندوه و زحمت غیر مترقبه معمول بوده است. همچنین از تورات برمی­آید که موسی (علیه السّلام) چهل روز روزه داشته است؛ چنانکه می­خوانیم: هنگام برآمدنم به کوه که لوح­های سنگی یعنی لوح­های عهدی را که خدا با شما بست،بگیرم، آنگاه در کوه چهل روز و چهل شب ماندم، نه نان خوردم و نه آب نوشیدم.

همچنین هنگام توبه و طلب رضایت خداوند، یهود روزه می­داشتند. قوم یهود غالباً در موقعی که فرصت یافته، می­خواستند احساس عجز و تواضع در حضور خدا نمایند،روزه می­گرفتند تا به گناهان خود اعتراف نموده، به واسطۀ روزه و توبه، رضای حضرت اقدس الهی را تحصیل نمایند. روزۀ اعظم با کفاره محتمل است که فقط روزۀ یک روز سالیانه مخصوصی بود که در میان طایفۀ یهود مرسوم بود.البته روزه­های موقتی دیگر نیز برای یادگاری خرابی اورشلیم و غیره می­داشتند.  

پی نوشتها:

1- فقه القرآن، ج1، ص72.

منبع: تفسیر علیا،جلد اول، دکتر اسماعیل منصوری لاریجانی