فهم این مطلب مبتنی بر شناخت دقیق اقسام هدایت وضلالت شرایط هر یک وگونه های تعلق مشیت واراده حکیمانه الهی است.

اقسام هدایت در قرآن

1 . هدایت تکوینی عام: آن همان نظام و مکانیسمی است که خداوند موجودات را طبق آن آفریده است به طوری که تمام هستی هماهنگ ومنسجم به سوی غایتی در حرکت و تکاپو هستند.در برابر این گونه هدایت هیچگونه ضلالتی وجود ندارد.

2 . هدایت تکوینی اولی خاص : وآن هدایت همه انسان ها از طریق عقل وفطرت به سمت یک سری از حقایق اصول وارزش ها است که از آن به حجت باطنی تعبیر شده است .

3 . هدایت تشریعی عام : این گونه هدایت مخصوص انسانها وطایفه جن است زیرا تشریع وقانون گذاری در ظرف اختیار وتوان کنش های انتخابی وگزینش موضوعیت دارد وبدون آن بی معناست.

4 . هدایت تکوینی پاداشی (ثانوی) این هدایت مخصوص مومنان است یعنی کسانی که با اختیار خویش در برابر هدایت رسولان الهی ونورافشانی های عقل وفطرت تسلیم گشتند خداوند باب هدایت دیگری برتر از هدایت های قسم پیشین بر روی آنان می گشاید.

توضیح بیشتر آنکه اگر کسی بعد از آشکار شدن حق وباطل راه پیامبران الهی را با اختیار خود برگزیند ودر آن راه گام بردارد خداوند برای تداوم وتکمیل این هدایت یافتگی فیض خاص تکوینی خود را شامل حال او می گرداند وراه را برای او روشن تر وامکان سیر را هموارتر می گرداند.

به هر حال باید توجه داشت که خداوند متعال خواهان فرجام نیک برای بندگان خویش است واین خود ما هستیم که راه انحراف را طی کرده واز راه مستقیم گریزانیم.