2. روایت «اللّهم ارحَم خُلَفائی»

امیر المؤمنین(علیه السلام) می فرماید که رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود:«خدایا جانشینان مرا رحمت کن » و این سخن راسه بار تکرار فرمود.پرسیده شد که ای پیغمبر خدا !جانشینانت چه کسانی هستند؟فرمود:«کسانی که بعد از من می آیند ، حدیث و سنت مرا نقل می کنند ، و آن را پس از من به مردم می آموزند.»⁽¹⁾

«شیخ صدوق(علیه الرحمة) این روایت را در کتاب های معانی الاخبار ،عیون اخبار الرضا(علیه السلام) ،و مجالس ،از پنج طریق نقل کرده است.

…حدیث ، قطعاً کسانی را که شغل آنان نقل حدیث باشد و از خود،رأی و فتوایی ندارند،شامل نمی شود ؛و نمی توان گفت بعضی از محدثین که اصلاً حدیث را نمی فهمند و مصداق«رُبَّ حاملِ فقهٍ لَیسَ بفقیهٍ»⁽²⁾  هستند و مانند «دستگاه ضبط» اخبار و روایات را می گیرند و می نویسند و در دسترس مردم قرار می دهند ، خلیفه اند و علوم اسلامی را تعلیم می دهند. البته زحمات آنان برای اسلام و مسلمین ارزنده است …]اما[  روایت ،راویان حدیثی که «فقیه»نباشند،شامل نمی شود.زیرا سنن الهی که عبارت از تمام احکام است ،از باب اینکه به پیغمبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) وارد شده ،سنن رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم)  نامیده می شود.پس، کسی که می خواهد سنن رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) را نشر دهد، باید تمام احکام الهی را بداند،صحیح را از سقیم تشخیص دهد،اطلاق و تقیید ، عام و خاص،و جمع های عقلایی ، را ملتفت باشد،روایاتی را که در هنگام «تقیه» وارد شده از غیر آن تمیز بدهد،و موازینی را که برای آن تعیین کرده اند بداند.محدثینی که به مرتبه اجتهاد نرسیده اند و فقط نقل حدیث می کنند ،این امور را نمی دانند، و سنّت واقعی رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) را نمی توانند تشخیص دهند.و این از نظر رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) بی ارزش است.مسلّم است که آن حضرت نمی خواسته اند فقط«قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) »و«عن رسول الله(صلی الله علیه و آله و سلم)» - گرچه دروغ باشد و از آن حضرت نباشد – در بین مردم رواج پیدا کند؛بلکه منظورشان این بوده که سنّت واقعی نشر شود،و احکام حقیقی اسلام بین مردم گسترش یابد.

اینان خلیفه رسول الله(صلی الله علیه و آله و سلم) هستند که احکام الهی را گسترش می دهند و علوم اسلامی را به مردم تعلیم می کنند،و حضرت در حق آنان دعا کرده است «اللّهم ارحَم خُلَفائی».

و اما دلالت حدیث شریف بر«ولایت فقیه» جای تردید نیست ،زیرا «خلافت» همان جانشینی در تمام شئون نبوت است… و معنی خلافت در صدر اسلام امر مجهولی نبود که محتاج بیان باشد؛و سائل نیز معنی خلافت را نپرسید ، بلکه اشخاص را خواست معرفی فرماید و ایشان با این وصف معرفی فرمودند.»⁽³⁾ (ادامه دارد…)

پی نوشت ها:

1- عیون أخبار الرضا (علیه السلام)،ج2،ص37

2- چه بسیار عالمان به علم فقه،که فقیه نیستند و توان استنباط ندارند.

3- امام خمینی ،ولایت فقیه،ص67

منبع: ولایت فقیه  در زلال فقه اهل بیت (علیه السلام ) و دو دهه کارآمدی ،مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه های علمیه