روزهای سپید یا ایام البیض، به روزهای سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم هر ماه قمری گویند.^[به باور مسلمانان ایام البیض ماه‌های رجب، شعبان و رمضان، دارای فضیلت بسیار می‌باشند. «ایام البیض» یعنی روزهایی که شب‌هایش سفید است. منظور، سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم ماه قمری است که «شب‌های مهتاب» دارند.

در ایام البیض، «ایام» جمع یوم به معنای روز و «بیض» جمع ابیض به معنای سفید و درخشان است. «روزهای سپید» برابر پارسی آن است.

وجه تسمیه [ویرایش]

در پیرامون وجه تسمیه این واژه دو دیدگاه وجود دارد^]:

• یکی اینکه با توجه به اینکه در این سه روز به دلیل کامل بودن ماه، شب‌ها روشن و سفید است، روزهای این سه شب را ایام البیض به معنای روزهای سفید نامیده‌اند.
• دیگر اینکه در حدیثی از پیامبر اسلام آمده است هنگامی که آدم خطایی که ترک اولی بود را انجام داد بدنش سیاه شد. پس از آن بر قلبش الهام شد که روزهای ۱۳ و ۱۴ و ۱۵ را روزه بگیرد. هر روز از این روزها را که روزه گرفت، بخشی از بدنش سفید شد، وقتی سه روز تمام شد، تمام بدنش سفید شده بود. به همین دلیل این روزها را روزهای سفید گفته‌اند.

اعمال شب پانزدهم ماه رمضان

پانزدهم از لیالى متبرکه است و در آن چند عملست: اوّل غسل دوّم زیارت امام حسین‏علیه السلام سیّم شش رکعت نماز به حمد و یس و تبارک و توحید چهارم صد رکعت نماز در هر رکعت بعد از حمد ده مرتبه توحید بخواند شیخ مفید در مقنعه از حضرت امیرالمؤمنین‏علیه السلام روایت کرده که هر که این عمل را بجا آورد حق تعالى بفرستد بسوى او ده ملائکه که دفع کنند از او دشمنان او را از جنّ و انس و بفرستد سى فرشته نزد مَوْت او که او را ایمن کنند از آتش پنجم روایت شده که از حضرت صادق‏علیه السلام سؤال کردند که چه مى‏فرمائى در حق کسى‏که حاضر شود نزد قبر حسین‏علیه السلام در شب نیمه ماه رمضان فرمود بَه بَه کسى‏که نماز گذارد نزد قبر آن حضرت در شب نیمه ماه رمضان ده رکعت بعد از نماز عشاء و این نماز غیر از نافله شب باشد و بخواند در هر رکعت بعد از حمد قُلْ هُوَاللَّهُ اَحَدٌ ده مرتبه و پناه ببرد به خداوند تعالى از آتش جهنّم حق تعالى او را آزاد از آتش ثبت فرماید و از دنیا نرودتادرخواب به‏بیند ملائکه‏اى که بشارت دهند او را به بهشت و ملائکه‏اى که ایمن گردانند او را از آتش روز نیمه سنه‏دوّم‏ولادت‏باسعادت‏حضرت‏امام‏حسن مجتبى‏علیه السلام واقع شد و شیخ مفید فرموده که تولّد امام محمد تقى‏علیه السلام در سنه‏صدونودوپنج‏در این روز بوده لکن مشهور در غیر این روز است بهرحال روز بسیار شریفى است و صدقات و مَبَرّات در آن فضلیت بسیار دارد شب هفدهم شب بسیار مبارکیست و در آن شب لشکر حضرت رسول‏صلى الله علیه وآله با لشکر کفّار قریش ملاقات کردند در بدر و در روزش جنگ بدر واقع شد و حق تعالى لشکر آن حضرت را بر مشرکین ظفر داد و آن اعظم فتوحات اسلام بود لهذا علماء فرموده‏اند که در آن روز مستحب است صدقه و شکر خدا بسیار نمودن و غسل و عبادت در شبش نیز فضیلت عظیم دارد مؤلف گوید که روایات بسیار وارد شده که در آن‏شب‏بَدْرحضرت‏رسول‏صلى الله علیه وآله بااصحاب‏فرمودکیست‏امشب‏براى‏ما برود از چاه آب بکشد بیاورد اصحاب سُکوت کردند و هیچکدام اِقدام بر این کار نکردند حضرت امیرالمؤمنین‏علیه السلام مشکى برداشت به طلب آب بیرون رفت و آن شب شبى بود سرد و باد مى‏آمد و ظلمت داشت پس رسید به چاه آب و آن چاهى بود بسیار گود و تاریک و آن حضرت دَلْوى نیافت تا از چاه آب کشد لاجَرَم به چاه پایین رفت و مشک را پر کرد و بیرون آمد رو کرد به آمدن که ناگاه‏بادسختى‏برخوردبه‏آن‏حضرت‏که آن جناب از سختى آن نشست تا برطرف شد پس برخاست و حرکت فرمود که ناگاه باد سختى دیگر مانند آن آمد آن حضرت نشست تا او نیز ردّ شد دیگر باره برخاست برود مرتبه سیّم‏نیزهمان‏نحوبادى‏رسید و آن حضرت نشست و چون ردّ شد برخاست و خود را به حضرت رسول‏صلى الله علیه وآله رسانید حضرت پرسید که یا اَبَاالحسن براى چه دیرآمدى عرض کرد که سه مرتبه بادى به من رسید که بسیار سخت بود و مرا لرزه فراگرفت و مَکْثَم به جهت برطرف شدن آن بادها بود فرمود آیا دانستى آنها چه بود یا علىّ عرض کردنه فرمود آن اوّل جبرئیل بود با هزار فرشته که بر تو سلام کرد و سلام کردند و دیگرى میکائیل بود با هزار فرشته که بر تو سلام کرد و سلام کردند و پس از آن اسرافیل بود با هزار ملائکه که سلام کرد بر تو و سلام کردند و اینها فرود آمدند به جهت مَدَدِ ما فقیر گوید که اشاره به همین است قول آن کسى که گفته که از براى امیرالمؤمنین‏علیه السلام در یک شب سه هزار و سه منقبت بوده و اشاره به همین نموده سیّد حمیرى در شعر خود در مدح آن حضرت‏

اُقسِمُ بِاللَّهِ وَ الآئِهِ‏

وَالْمَرْءُ عَمَّا قالَ مَسْؤُولٌ‏

سوگند خورم به خدا و نعمتهایش‏

و انسان از هر چه گوید بازخواست شود

اِنَّ عَلِى‏َّ بْنَ اَبیطالِبٍ‏علیه السلام‏

عَلَى التُّقى‏ وَالْبِرِّ مَجْبُولٌ‏

براستى على بن ابیطالب‏

فطرتش به پرهیزکارى و نیکى سرشته شده‏

کانَ اِذَا الْحَربُ مَرَتْهَا الْقَنا

وَاَحْجَمَتْ عَنْهَا البَها لیلُ‏

چنان بود که هنگامى که نیزه‏ها تنور جنگ را مى‏افروخت‏

و دلیران از آن گریزان بودند

یَمْشى‏ اِلَى الْقِرْنِ وَفى‏ کَفِّهِ‏

اَبْیَضُ ماضِى الْحَدِّ مَصْقُولٌ‏

بسوى هماورد خویش مى‏رفت و در دستش‏

شمشیر بَراق و بُران و صیقلى شده بود

مَشْىَ الْعَفَرْنا بَیْنَ اَشْبالِهِ‏

اَبْرَزَهُ لِلْقَنَصِ الْغیلُ‏

چنانچه شیر در میان بچه‏هاى خود راه مى‏رود

در آن حال که بیشه براى شکار او را بیرون فرستد

ذاکَ الَّذى‏ سَلَّمَ فى‏ لَیْلَهٍ

عَلَیْهِ میکالٌ وَجِبْریلٌ‏

على همان کسى است که در یکشب بر او

سلام کرد میکائیل و جبرئیل‏

میکالُ فى‏ اَلْفٍ وَجِبْریلُ فى‏

اَلْفٍ وَیَتْلُوهُمْ سَرافیلُ‏

میکائیل با هزار فرشته و جبرئیل نیز با

هزار فرشته و پشت سر آنها نیز اسرافیل آمد

لَیْلَهَ بَدْرٍ مَدَداً اُنْزِلُوا

کَاَنَّهُمْ طَیْرٌ اَبابیلُ‏

در شب بدر که براى کمک فرود آمدند

همانند مرغهاى ابابیل (که به مکه آمدند)

دعاى مُجير

دعائيست رفيع الشأن مروىّ از حضرت رسول صَلَّى اللَّهِ عَلِيهِ وَ اله جبرئيلبراى آن حضرت آورد در وقتى كه در مقام ابراهيم عليه السلام مشغول به نماز بود وكفعمى در بلد الامين و مصباح اين دعا را ذكر كرده و در حاشيه آن اشاره به فضيلت آننموده از جمله فرموده هر كه اين دعا را در ايّام البيض ماه رمضان بخواند گناهانشآمرزيده شود اگر چه به عدد دانه هاى باران و برگ درختان و ريگ بيابان باشد و براىشفاء مريض و قضاء دين و غنا و توانگرى و رفع غم خواندن آن نافع است و دعا اين است :
به نام خداى بخشاينده مهربان

سُبْحانَكَ يا اَللّهُ تَعالَيْتَ يا رَحْمنُ اَجِرْنا مِنَ النّارِ يا مُجيرُسُبْحانَكَ

منزهى اى خدا برترى تو اى بخشنده پناه ده ما را از آتش اى پناه دهمنزهى

يا رَحيمُ تَعالَيْتَ يا كَريمُ اَجِرْنا مِنَ النّارِ يا مُجيرُ سُبْحانَكَ يامَلِكُ

اى مهربان برترى تو اى كريم پناه ده ما را از آتش اى پناه ده منزهى اى پادشاه

…..