هرجام سعادت که خدا داد به حافظ

از ذکر دعای شب و ورد سحری بود

     حافظ پس از فراگرفتن دانشهای متداول عصر خود ، دیوان شعرای گذشته و معاصر  خود را بدقت مطالعه کرد و نخست ، معنا را از لفظ جدا کرد و لفظ را به دور افکند آنگاه معنی را در کوره ی ذهن فروزنده ی خود ریخت و از آن زیوری گوهرآگین ساخت . هیچ هنرمند ماهری نمی تواند زیوری با چنان شکل و تناسب اجزا بسازد. کمال هنر حافظ این است که از همان عناصر در دسترس همگان ، معجونی شفابخش و مفرَّح تهیه کرده است . کلمات ، همان کلمات ، تعبیرها ، همان تعابیر و اسطوره ها و صور خیال ، همان است که در اشعار شعرای قبل از حافظ بود . اما این شاعر گرانقدر ، استادانه و سحرآفرینانه ، آنها را به خدمت ابلاغ پیام خود درآورده است .آری این حسن و لطف ترکیب کاری نیست که از هرکس برآید . این امر به عنوان مهمترین علت شهرت حافظ ذکر شده است .

باید حافظ را در میان عرفا جستجو کنیم . وی یکی از معطرترین گلهای بوستان معارف اسلامی است .

     طی دهها سال بین دوره سعدی و حافظ ، روزگار دستخوش دگرگونیهایی شده بود تا آنکه محمدشمس الدین که بعدها به مناسبت از حافظ بودن قرآن مجید و آگاهی به معارف اسلامی ، متخلص به خواجه حافظ شیرازی شد ، در حدود سال 700 هجری شمسی ، چشم به جهان گشود. با وجود آنکه شیراز در آن مقطع از تاریخ ، یکی از مراکز صوفیه به شمار می رفت ، حافظ صوفیان زاهد نما را به نحو زیبایی سرزنش کرده و صوفی را که در آن زمان یک اصطلاح  عرفی بوده است ، به دو گروه شایسته و ناشایسته تقسیم کرد :

نقد صوفی نه همین صافی بی غش باشد

ای بســـا خرقه که مستوجب آتش باشــد

     کسانی هم که حافظ را در زمان خودش توصیف کرده اند القاب صوفیانه به او نداده اند ، بلکه او را فقیه ، عارف ، حکیم و ادیب معرفی کرده اند .

     اشعار حافظ در فضای اسلامی غوطه ور است ، از کوثر قرآنی و دین محمدی (صلی اله علیه و آله) سیراب می شود و از چراغ مصطفوی نور می گیرد . دیوان حافظ مملو از الفاظ و تعبیرات «ام الکتاب» است .

دیدگاه رهبر معظم انقلاب نسبت به حافظ

     آیه الله خامنه ای در دوران تصدی ریاست جمهوری در کنگره بزرگداشت ششصدمین سال وفات حافظ در 28 آبان 1367 سخنانی ایراد فرمودند که بخشی از آن بدین شرح است :

     حافظ درخشانترین ستاره فرهنگ فارسی است . در طول این چند قرن تا امروز ، هیچ شاعری به قدر حافظ در اعماق و زوایای ذهن و دل ملت ما نفوذ نکرده است .

     او شاعر تمام قرنهاست و همه قشرها ، از عرفای مجذوب جلوه های الهی تا ادیبان و شاعران خوش ذوق تا رندان بی سر و پا و تمام مردم عادی و معمولی ، هرکدام در حافظ سخن دل خود را یافته اند و به زبان او شرح و وصف حال خود را سروده اند . شاعری که دیوان او تا امروز هم پرفروش ترین کتاب و پرنشرترین کتاب پس از قرآن است و دیوان او در همه جای کشور و در بسیاری از خانه ها یا بیشتر خانه ها ، با قداست و حرمت در کنار کتاب الهی گذاشته می شود .شاعری که لفظ و معنا و قالب و محتوا را با هم به اوج رسانده است و در هر مقوله ای ، زبده ترین و معجزترین و شیرین ترین گفته را دارد…….

….. ما حافظ را فقط به عنوان یک حادثه تاریخی ارج نمی نهیم ، بلکه حافظ همچنین حامل یک پیام و فرهنگ است . دو خصوصیت وجود دارد که ما را وا می دارد از حافظ تجلیل کنیم و یاد او را زنده نگاه داریم : اول زبان فاخر او که همچنان بر قله زبان و شعر فارسی ایستاده است و ما این زبان را باید ارج بنهیم و از آن معراجی بسازیم به سوی زبان پاک پیراسته ، کامل و والا ، چیزی که امروز از آن محرومیم . دوم ، معارف حافظ که خود او تأکید می کند از نکات قرآنی استفاده کرده است . قرآن درس زندگی انسان است و شعر حافظ مستفاد از قرآن می باشد . حافظ خود اعتراف دارد که نکات قرآنی را آموخته و زبان خودش را به آنها گشوده است …..

 برگرفته از کتاب روزها و رویدادها