میرزا تقی خان،پسرکربلایی محمد قربان فراهانی،ملقب به اتابک اعظم وامیرنظام وامیرکبیر،ازبزگترین رجال سیاسی ایران واز بزرگترین ورزای ایران است،که درحدودسال1223هجری قمری درخانواده ای از طبقات پایین به دنیا آمد.

پدرش ازاهالی قریه هزاوه شهرستان اراک بود ومناسبت اینکه هزاوه در مجاروت فراهان،زادگاه خانواده بزرگ قائم مقام قرارداشت ،پدرش درسلک نوکران میرزاعیسی قائم مقام درآمدوبه مقام آشپزی رسید و در زمان ابوالقاسم ،صدراعظم محمدشاه،مقام نظارت برآشپزخانه را احراز کر دو در اواخر عمر قاپوچی قائم مقام شد.تمام این سمتها ایجاب می کرد که کربلایی محمدقربان باخاندان قائم مقام حشر و نشر داشته باشد و طبعاً پسراوهم بافرزندان خانواده قائم مقام در تماس نزدیک باشد.این معاشرت برای تربیت یک فرد لایق وپراستعدادبسیار موثر بود. زیرا چنین فردی ،چون ازطبقات پایین ومحروم اجتماع است،به خواسته هاوافکارطبقات پایین آشناست وازسوی دیگر،باخاندانی که سررشته امورملت ومملکت وسیاست کشور درآنجا متمرکزاست حشرونشر داردوقهرا باریشه مسائل جاری مملکت آشنامیشود

دوران کودکی وجوانی میرزاتقی خان زیر نظر وتربیت قائم مقام سپری شد.اوشیوه های منشی گری ونامه نگاری وصدور احکام دیوانی راازقائم مقام آموخت تا آنجا که قائم مقام تحریر ونگارش پارهای ازاحکام ونوشته ها رابه میرزاتقی خان محول کرد.بتدریج کاراودرمحدوه شغل دبیری قرار گرفت وازرموز وضوابط امور اداری ودیوانی بخوبی آگاهی یافت .

درحوالی سالها ی 1243هجری قمری امیر داخل خدمت دبیری وپس ازآن وارد در خدمت استیفا وسپس در سلک منشیان رسمی قائم مقام درآمده است ،قائم مقام دراین دوران در دستگاه عباس میرزا، پسر و ولیعهد فتحعلیشاه سمت وزارت نظام داشته است.

برگرفته ازکتاب روزها و رویدادها