قدر شب مقدرات
گفتيم كه تمام مقدرات يك ساله انسان در شب قدر مقدر مى شود.اما اين سوال مطرح است كه آيا خود انسان در مقدراتش نقشى دارد يا اينكه چه بخواهد و چه نخواهد, تلاش بكند يا نكند, مقدارتش در اين شب رقم مى خورد؟
البته نقش شب مقدس قدر و ماه مبارك در پررنگ كردن اعمال هم قابل انكار نيست; در اينجا براى اينكه بدانيم نقش اصلى شب قدر با خود انسان است, اين بحث را با خوش بينى و تكيه بر ادله نقلى, يعنى آيات و روايات پى مى گيريم. تكيه بر ادله نقلى, از اين جهت است كه بحث مقدرات شب قدر, بيش از همه بر نقل متكى است. اينكه چه طور و چگونه تقدير مى شود, از رازهاى پشت پرده اى است كه بخشى از آن را با استفاده از كتاب و سنت مى توانيم بفهيم, حتى اگر مدعى شويم كه تنها راه, ادله نقليه است سخنى به گزاف نگفته ايم.
ادله اى كه نقش انسان را در مقدرات شب قدر ثابت مى كند
ادله اى كه نقش انسان را در مقدرات شب قدر ثابت مى كند به شرح زير تقديم مى گردد:
1- حالات و دريافت هاى شخصى كسانى كه اهل دعا و راز و نياز و اهل شب قدر هستند, نقش خويش را در شب قدر به خوبى دريافته اند. گاهى اين حالات آن چنان ژرف و تاثيرگذار است كه تا شب قدر آينده و بلكه تا آخر عمر, در همه افكار, اخلاق, كردار و رفتار شخص رخنه كرده و آن را در يك خط و سير معنوى قرار مى دهد. ديگرانى هم كه به اين حد از معنويت راه پيدا نمى كنند, به فراخور حال خود از مجالس و محافل و شب زنده دارىهاى شب قدر بهره بردارى كرده و فيض معنوى مى برند. ريشه اصلى اين دگرگونى ها و حالات, به خود افراد بر مى گردد و اينكه تا چه حد خود را آماده بهره بردارى از بركات شب قدر و فضيلت هاى آن كرده باشند. اگر معنوياتى كه در شب قدر نصيب انسان شده و در زندگى آن ها تحولى آفريده, هيچ ارتباطى با آنان نداشته باشد و تنها به خدا و فرشتگان و نويسندگان مربوط باشد كه هر چه بخواهند, براى هر كس بدون ملاحظه حالاتش تقدير كنند در اين صورت مقتضاى حكمت و مصلحت اين است كه يا به هيچ كس هيچ ندهند و يا آنچه مى دهند, به همه يكسان و على السويه بدهند; در حالى كه ما مى دانيم همه بركات خداوندى در شب قدر براى بندگان سرازير مى گردد و با اختلاف و تفاوت به آنان داده مى شود; پس نتيجه مى گيريم تنها دليل اين تفاوت, كارها و اعمال و ميزان تلاش خود بندگان است و بس. نتيجه اينكه يكى از راه هاى رسيدن به اينكه آيا افراد در مقدرات منتخب قدر, صاحب نقش هستند يا نه, اين است كه ببينيم چه اندازه دگرگونى در همين شب با بركت در آنان ايجاد گشته است.