ولایت و جانشینی معصومین ؛ در «ابلاغ احکام» و «مدیریت جامعه»:

معنی اوّلی امامت،همین ریاست عامّه است؛ یعنی پیغمبر که از دنیا می رود ،یکی از شؤون او که بلاتکلیف می ماند،رهبری اجتماع است. اجتماع، زعیم می خواهد و هیچ کس در این جهت تردید ندارد.زعیم اجتماع بعد از پیغمبر کیست؟این است مسئله ای که اصل آن را ،هم شیعه قبول دارد و هم سنّی؛هم شیعه قبول دارد که اجتماع نیازمند به یک زعیم و رهبر عالی و فرمانده است و هم سنّی ،و در همین جاست که مسئله خلافت به آن شکل مطرح است.

شیعه می گوید پیغمبر(صلی الله علیه وآله و سلم) رهبر و زعیم بعد از خودش را تعیین کرد و گفت: بعد از من زمام امور مسلمین باید به دست علی(علیه السلام) باشد.و اهل تسنن با اختلاف منطقی که دارند، این مطلب را لااقل به شکلی که شیعه قبول دارد،قبول ندارند و می گویند در این جهت پیغمبر(صلی الله علیه وآله و سلم) شخص معینی را تعیین نکرد و وظیفۀ خود مسلمین بوده است که رهبر را بعد از پیغمبر(صلی الله علیه وآله و سلم) انتخاب کنند.پس آنها هم اصل امامت و پیشوایی را – که مسلمین باید پیشوا داشته باشند – قبول دارند؛ منتها آنها می گویند پیشوا به آن شکل تعیین می شود و شعیه می گوید خیر،به آن شکل تعیین شد؛ پیشوا را خود پیغمبر اکرم(صلی الله علیه وآله و سلم) به وحی الهی تعیین کرد.⁽¹⁾

پس در اصل لزوم رهبر و مدیر برای ادارۀ جامعه ،اختلافی نیست؛اما انتصاب این مدیر به خدا چگونه اثبات می شود؟

یکی از کارشناسان برجسته شیعه در این باره می نویسد: ⁽²⁾

«می دانیم در امر خلافت و جانشینی پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله و سلم) در میان مسلمین اختلاف نظر است.پیروان اهل بیت (علیهم السلام )،معتقد به «نصّ» می باشند و می گویند یکی از کارهای مهم پیامبر (صلی الله علیه وآله و سلم) تعیین خلیفه و رهبر سیاسی اجتماعی برای مردم پس از خود می باشد.پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله و سلم) در فکر رهبری سیاسی – اجتماعی پس از خود نیز بود و بر این اساس ، به منظور آنکه امّت، بعد از او احساس خلاء رهبری نکنند به امر خدا در صحرای غدیر خم ،علی (علیه السلام) را به رهبری و پیشوایی مردم ، معرفی کرد و آنچه از جانب خدا در ضمن دو آیه شریفه«یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلّغ ما أُنزِلَ إِلَیکَ مِن رَبِّکَ» ⁽³⁾ و«الیَومَ أَکمَلتُ لَکُم دِینَکُم»⁽⁴⁾ ب آن حضرت نازل گشت را بر مردم ابلاغ کرد و فرمود:«مَن کُنتُ مَولَاه فَهَذَا عَلِیُّ مَولَاه»⁽⁵⁾.

یزید کناسی از امام باقر(علیه السلام) سؤال می کند:…آیا حضرت علی (علیه السلام) ، از جانب خدا و رسولش حجّت بر مردم در زمان حیات رسول مکرم بود؟ آن حضرت پاسخ داد :

«… نَعَم ، یَومَ أَقَامَهُ لِلنَّاسِ وَ نَصَبَهُ عَلَماً وَ دَعَاهُم إِلَی وَلَایَتِهِ وَ أَمَرَهُم بِطَاعَتِه»؛⁽⁶⁾

آری !از روزی که او را به عنوان رهبر برگزید و مردم را به پذیرش رهبری آن حضرت  دعوت کرد و آنان را به اطاعتش مأمور فرمود.» (ادامه دارد…)

پی نوشتها:

1- شهید علامه مرتضی مطهری ،مجموعه آثار ،ج4 ،ص 717

2- آیت الله مکارم شیرازی ،دائرة المعارف فقه مقارن ، ص 531

3- مائده ، 67

4- مائده ،3

5- الإحتجاج علی أهل اللجاج،ج1 ،ص 60

6- الکافی،ج1 ،ص 383

منبع: ولایت فقیه  در زلال فقه اهل بیت (علیه السلام ) و دو دهه کارآمدی ،مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه های علمیه