شیوۀ اعمال حاکمیت الهی

نویسندۀ دانشمند کتاب «مبانی حکومت اسلامی» در تشریح شیوۀ اعمال ولایت الهی می نویسد:

«وقتی که حاکمیت ازآن خدا باشد،تعیین بزرگترین حاکم (فرمانده کل) نیز تنها حق او است،منتهی اگر مصلحت اقتضاء کند ،شخص حاکم را با نام تعیین می کند و یا اینکه اگر صلاح بداند ،فقط با ذکر صفات کلی حاکم اکتفا می نماید چنانکه تمام مسلمانان در این باره اتفاق نظر دارند،که پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله و سلّم) از طرف خداوند به عنوان حاکم منصوب شده بود.

مسلّم است اگر کسی به این سمت از طرف خداوند منصوب شود،مردم حق ندارند او را کنار بگذارند و برای خود حاکم دیگری انتخاب نمایند، چنانکه می فرماید:هیچ مرد و زن با ایمان را نرسد که چون خدا و فرستاده اش فرمانی دهد،آنها در پذیرش آن اختیار داشته باشند(بتوانند نپذیرند)و هر کس خدا و رسولش را نافرمانی کند،گمراه شده است؛گمراهی آشکار!⁽¹⁾

خدا به حاکمیت پیامبر و صاحبان امری که بعد از پیامبر هستند،در آیۀ شریفه تصریح کرده است:«یا أَیُّهَا الذینَ آمَنُوا أَطیعُوا الله وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الأَمرِ مِنکُم»؛⁽²⁾ کسانی که ایمان آورده اید ،خدا و پیامبر وصاحبان امر را فرمان برید.

واضح است وجوب اطاعت از فرمان پیامبر و صاحبان امر در انچه امر و نهی می کنند، دلیل حاکمیت و صاحب اختیار بودن آنان است، که از طرف خداوند به این سمت منصوب شده اند.قرآن مجید بر ولایت پیامبر و حاکمیت او بر جان مردم ،علاوه بر اموال آنان تصریح دارد ،آنجا که می فرماید:

«النَّبِیُّ أَولی بِالمُؤمِنینَ مِن أَنفُسِهِم»⁽³⁾

این آیه به طور وضوح دلالت دارد که خداوند پیامبر را به عنوان حاکم نصب کرده و او را بر جان و مال مردم مسلّط گردانیده است،تا در اجرای حق و عدالت و اصلاح جامعه از آن استفاده نماید.

به خصوص اینکه در تفسیر آیه ، از امام باقر(علیه السلام) نقل شده است که فرموده:«این آیه دربارۀ حکومت نازل شده است.»⁽⁴⁾».⁽⁵⁾

علامه طباطبایی نیز در «تفسیر المیزان» به ادله قرآنی این بحث اشاره می نماید:

«ولایت خدای سبحان یعنی سرپرست او نسبت به امور بندگان و تربیت آنان به وسیله دین تمام نمی شود،مگر به ولایت رسولش؛ و ولایت رسولش نیز تمام نمی شود ، مگر به ولایت اولی الامر که بعد از درگذشت آن جناب و به اذن خدای سبحان زمام این تربیت و تدبیر را به دست بگیرد؛همچنان که خدای تعالی به این مطلب تصریح کرده می فرماید:« یا أَیُّهَا الذینَ آمَنُوا أَطیعُوا الله وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الأَمرِ مِنکُم »⁽⁶⁾،و نیز می فرماید:«إِنَّما وَلِیُّکُمُ الله وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ ، وَ یُؤتُونَ الزَّکاةَ وَ هُم راکِعُونَ»⁽⁷⁾».⁽⁸⁾ (ادامه دارد…)

پی نوشت ها:

1- احزاب ،36

2- نساء،59

3- احزاب ،6

4- مجمع البحرین ، ص 457

5- آیة الله العظمی سبحانی ، مبانی حکومت اسلامی، ص 106

6- نساء،59

7- مائده ، 55

8- علامه طباطبایی(ره)،ترجمه المیزان ، ج5 ،ص 291

منبع: ولایت فقیه در زلال فقه اهل بیت (علیه السلام ) و دو دهه کارآمدی ،مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه های علمیه